Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Παγίδα για σφήκες. Μια αποτελεσματική κατασκευή.

Μια και ο καιρός θέλει να μας τρελάνει φέτος με το κρύο και τις βροχές, ας κάτσουμε να κάνουμε καμιά κατασκευή. Ακόμη βέβαια είναι νωρίς για τα δικά μας μέρη, αλλά σύντομα θα αρχίσουν την εμφάνισή τους τα κίτρινα ξαδέλφια των μελισσών μας. Έχω δοκιμάσει στο παρελθόν την κατασκευή που περιγράφω παρακάτω. Το αποτέλεσμα ήταν πάνω από 300 σφήκες την ημέρα να παγιδεύονται μέσα στην παγίδα ειδικά σε μέρη όπου η εμφάνισή τους αποτελεί μάστιγα. Χρειάζεται όμως συνεχή επίβλεψη για άδειασμα και ανανέωση του δολώματος. Δεν είναι βέβαια δική μου εφεύρεση. Δεν θυμάμαι που την πρωτοείδα. Νομίζω σε κάποια παλιά "Μελισσοκομική Επιθεώρηση" του αείμνηστου Δερματόπουλου πριν 22χρόνια, τότε που φοιτητής ακόμη είχα κάνει τα πρώτα μου μελισσοκομικά βήματα.

Εδώ την βλέπετε τελειωμένη στη θέση της.


Είναι όλη κατασκευασμένη από σήτα συρμάτινη με μάτι 3 mm.
Αποτελείται από ένα εσωτερικό κώνο στο μισό ύψος της παγίδας, που τελειώνει στην κορυφή σε άνοιγμα διαμέτρου 3 εκατοστών περίπου,




ένα εξωτερικό κυλινδρικό περίβλημα


και ένα καπάκι για ταβάνι που πρέπει να ανοίγει για να αδειάζει η παγίδα από τα πτώματα των σφηκών.




Κάτω από τον κώνο, τοποθετούμε μια βάση για το δόλωμα. Το καλύτερο δόλωμα κατά την γνώμη μου είναι μια φέτα παριζάκι που πρέπει να ανανεώνεται κάθε 3-4 ημέρες. Τρελαίνονται για το παριζάκι. Καλό είναι κάποιες σφήκες να διαφεύγουν από το πλάι πριν μπουν στον κώνο, ώστε να ειδοποιήσουν και τις υπόλοιπες της φωλιάς τους να έρθουν να γευματίσουν. Αυτό το ρυθμίζουμε με την απόσταση που θα κρέμεται η βάση του δολώματος. Οι υπόλοιπες που θα μπουν στον κώνο, ανεβαίνουν σιγά σιγά προς τα πάνω (τους οδηγεί το φως) και τελικά μπαίνουν από το άνοιγμα της κορυφής του κώνου μέσα στο σώμα της παγίδας, στον κύλινδρο, όπου εξαντλούνται και ψοφούν, μη μπορώντας να διαφύγουν. Καμιά δεν θα σκεφτεί να ξαναβγεί από εκεί που  μπήκε. Τέτοιες παγίδες είναι καλό να τοποθετούνται νωρίς όταν οι μάνες αναζητούν μέρος για να φτιάξουν την φωλιά τους.

Τετάρτη 27 Απριλίου 2011

Δίσκος διαχωρισμού με βαλβίδες. Μια τροποποίηση στον δίσκο του Σνέλγκροβ.

Τώρα που αρχίζουν τα πατώματα και οι παραφυάδες, για όσους θέλουν να εφαρμόσουν μεθόδους κάθετου διαχωρισμού των σμηνών (βλέπε μέθοδος διαχωρισμού με δύο βασίλισσες στην προηγούμενη ανάρτηση), μπορούν να χρησιμοποιήσουν δίσκους Σνέλγκροβ ή ανάλογους με το παρακάτω σχέδιο:




Πρόκειται για ένα δίσκο που αποτελείται από πήχεις 2 εκατοστών και ένα λεπτό κόντρα πλακέ (3-4mm) ως βάση. Η βάση αυτή είναι τρύπια στο μέση σε διαστάσεις 15Χ15 εκ και η τρύπα καλύπτεται από βασιλικό διάφραγμα. Αυτή είναι η δίοδος επικοινωνίας των δύο ορόφων και μπορεί το άνοιγμα να αυξομειώνεται κατά βούληση σκεπάζοντας μέρος του με όποιο υλικό επιθυμούμε (πχ κόντρα πλακέ, λαμαρίνα ή κάποιο αφρώδες υλικό). Ακόμη, μπροστά σε κάθε πορτάκι, από την μέσα μεριά, και ανάμεσα στα δύο κάθετα πηχάκια που πλαισιώνουν το κάθε πορτάκι, υπάρχει μια οπή στο κόντρα πλακέ της βάσης.

Πώς λειτουργεί:

Η ιδιαιτερότητα του δίσκου αυτού είναι στα πορτάκια, όπου αντί να έχουμε δύο πορτάκια σε κάθε πλευρά, ένα πάνω και ένα κάτω από το κόντρα πλακέ του δίσκου, έχουμε μια κοινή είσοδο σε κάθε πλευρά που όμως έχει την δυνατότητα να κατευθύνει τις εισερχόμενες μέλισσες στον πάνω ή στον κάτω όροφο μέσω μιας "βαλβίδας".


Η βαλβίδα αυτή μπορεί να κατασκευαστεί από λαμαρίνα (η κόκκινη γραμμή στο σχέδιο). Αν από την εξωτερική πλευρά του δίσκου πιέσουμε και στερεώσουμε με μια σφήνα την λαμαρίνα προς τα κάτω, τότε αυτή θα σκεπάζει την οπή που υπάρχει μέσα από κάθε είσοδο. Έτσι, οι εισερχόμενες μέλισσες θα κατευθύνονται αναγκαστικά στον επάνω όροφο, οι δε μέλισσες του πάνω ορόφου θα μπορούν να βγαίνουν από αυτή την είσοδο. Αν όμως ανεβάσουμε την λαμαρίνα προς τα πάνω και την στερεώσουμε με την σφήνα από την κάτω της μεριά, τότε οι μέλισσες του πάνω ορόφου, δεν μπορούν να βγουν από τη είσοδο αυτή, ενώ οι εισερχόμενες θα κατευθύνονται προς τον κάτω όροφο μέσω της οπής που βρίσκεται στο εσωτερικό της κάθε εισόδου.

Πώς τον χρησιμοποιούμε:

Στην αρχή, όταν πρωτοτοποθετήσουμε τον δίσκο, έχουμε στην δεξιά πόρτα την βαλβίδα προς τα κάτω και στην αριστερή πόρτα την βαλβίδα προς τα πάνω. Έτσι, οι μέλισσες του πάνω ορόφου θα βγουν από την δεξιά πόρτα και θα επιστρέψουν από την παλιά είσοδο του κάτω ορόφου όπως είναι συνηθισμένες. Με τον τρόπο αυτό, όλες οι συλλέκτριες του πάνω ορόφου πηγαίνουν κάτω, ενώ οι παραμάνες μοιράζονται μέσω του βασιλικού διαφράγματος στα δύο πατώματα ανάλογα με τις ανάγκες εκτροφής.  Τις επόμενες ημέρες, οι παραμάνες του πάνω ορόφου, αρχίζουν να γίνονται συλλέκτριες και συνηθίζουν να βγαίνουν και να επιστρέφουν από την δεξιά πόρτα του δίσκου. Μετά ένα δεκαήμερο, αν θέλουμε να ενισχύσουμε με συλλέκτριες τον κάτω όροφο, αντιστρέφουμε τις βαλβίδες στις δύο εισόδους. Τώρα, όσες συλλέκτριες επέστρεφαν από την δεξιά πόρτα θα οδηγηθούν στον κάτω όροφο, ενώ οι παραμάνες που μένουν επάνω θα συνηθίσουν να βγαίνουν από την αριστερή πόρτα. Την ίδια διαδικασία μπορούμε να την επαναλάβουμε αν θέλουμε το επόμενο δεκαήμερο.

Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Επιθεώρηση πριν το Πάσχα. Ξεκίνησαν οι παραφυάδες

Εύχομαι σε όλους τους φίλους μελισσοκόμους και σε όλους τους αναγνώστες αυτού του ιστολογίου, ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!




Δύσκολος ο καιρός κι αυτές τις μέρες με κρύο και δυνατούς ανέμους. Ωστόσο, η ανάπτυξη προχωρά. Τα μελίσσια που είχαν πάει στο ρείκι ξαναγύρισαν στον Όλυμπο, αν και λίγο χαμηλότερα από τα υπόλοιπα μελίσσια, με σκοπό να διαπιστώσω μήπως κάποιος εξωγενής παράγοντας επηρεάζει την ανάπτυξη.

Το μελίσσι 13 ξεκίνησε βασιλοκύτταρα σμηνουργίας, κάποια από τα οποία είχαν ήδη σφραγιστεί. Το χώρισα με τη μέθοδο της βεντάλιας σε δύο παραφυάδες που πήραν η κάθε μια και σφραγισμένα και ανοιχτά βασιλοκύτταρα. Η μάνα μαζί με όσες συλλέκτριες της έμειναν μετατοπίστηκε παραδίπλα, έτσι ώστε να μοιράζονται οι συλλέκτριες όσο γίνεται ισόποσα.

Στο μελίσσι 14 εφάρμοσα την μέθοδο του Α. Θρασιβούλου με δύο βασίλισσες που μας θύμισε ο Βαγγέλης σε μια προηγούμενη ανάρτησή του. Έδωσα πάτωμα, αλλά στο επάνω τμήμα έβαλα την μάνα με τον γόνο της και στο κάτω έβαλα ένα πλαίσιο με ανοιχτά βασιλοκύτταρα, που είχαν ήδη ξεκινήσει, μαζί με δύο πλαίσια με ανοιχτό γόνο, για να φτιάξουν περισσότερα βασιλοκύτταρα αν χρειαστούν. Συμπλήρωσα με ένα άδειο και ένα άκτιστο εκατέρωθεν και έβαλα, ανάμεσα στα δύο πατώματα, βασιλικό διάφραγμα και ξεχωριστή είσοδο για το επάνω πάτωμα από το πλάι. Για την πρώτη ημέρα μετά τον χωρισμό, έβαλα και δίσκο διαχωρισμού για να νοιώσουν απομονωμένα από την βασίλισσα.

Πρέπει και στο 12 να κάνω ένα χωρισμό πριν αρχίσει γενικευμένη τάση για σμηνουργία, αλλά μέχρι τώρα ο καιρός δεν βοήθησε.
Τα υπόλοιπα είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο αλλά αναπτύσσονται σταθερά.

Ο αναγνώστης μπορεί να κάνει κλικ στα σχεδιαγράμματα για να τα δει σε μεγάλο μέγεθος και να μπορεί να διαβάσει τις σημειώσεις τους. Συγκρίνοντας με τα αντίστοιχα σχεδιαγράμματα που δημοσίευσα στις 12/4 θα πάρει μια γεύση της ταχύτητας που αναπτύχθηκαν οι συγκεκριμένες κυψέλες.

Να και οι κλιματικές συνθήκες στην περιοχή.


Το PDF για την εικόνα των κυψελών θα το βρείτε εδώ. Υπόμνημα για τους συμβολισμούς θα βρείτε στην κορυφή της σελίδας.

Κυριακή 17 Απριλίου 2011

Ποσοστό πληθυσμού που απουσιάζει στους αγρούς.


Κατά την διάρκεια μιας επιθεώρησης, καταμετρούμε τον πληθυσμό για να διαπιστώσουμε την πρόοδο του μελισσιού. Ωστόσο, στον πληθυσμό που καταμετρούμε πρέπει να προσθέσουμε και τον πληθυσμό των συλλεκτριών που εκείνη την στιγμή απουσιάζει από την κυψέλη. Ποιο είναι όμως το ποσοστό αυτού του πληθυσμού;

Θα κάνω δύο συλλογισμούς που όμως δεν γνωρίζω αν είναι ορθοί. Και οι δύο οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι το μέγιστο ποσοστό που μπορεί να απουσιάζει από την κυψέλη κάθε στιγμή είναι περίπου 15%.

α) Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, οι εσωτερικές εργασίες ανατίθενται στις νεοεκκολαφθήσες μέλισσες μέχρι την ηλικία των 15 ημερών περίπου. Μετά τις δύο εβδομάδες, οι εργάτριες γίνονται συλλέκτριες. Αν λοιπόν υποθέσουμε ότι η διάρκεια ζωής των εργατριών είναι περίπου 4 εβδομάδες (εποχή της Άνοιξης), τότε καταλήγουμε ότι περίπου το 50% του πληθυσμού της κυψέλης μπορούν να ασχοληθούν με εξωτερικές εργασίες.
Αν θεωρήσουμε (πάλι σύμφωνα με την βιβλιογραφία) ότι μια πτήση διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά, και ότι κάθε συλλέκτρια εκτελεί περίπου 10 πτήσεις την ημέρα, τότε, εφόσον η ημέρα διαρκεί αυτήν την εποχή περίπου 10-12 ώρες, συμπεραίνουμε ότι η κάθε συλλέκτρια απουσιάζει από την κυψέλη της το 30% της ημέρας. Η πιθανότητα, λοιπόν, να τη βρούμε έξω από την κυψέλη είναι 30%.
Αφού, λοιπόν, κάθε στιγμή απουσιάζει το 30% του 50%, καταλήγουμε ότι κάθε στιγμή απουσιάζει το 15% του πληθυσμού.

β) Ο δεύτερος συλλογισμός βασίζεται στην καταμέτρηση των πτήσεων.
Αν μετρήσουμε πόσες συλλέκτριες επιστρέφουν στην κυψέλη κάθε λεπτό, τότε μπορούμε να βρούμε πόσες συλλέκτριες πραγματοποίησαν πτήσεις στα 30 λεπτά που διαρκεί κατά μέσο όρο μια πτήση.  Αυτός είναι και ο αριθμός των συλλεκτριών που λείπει από την κυψέλη κάθε στιγμή.
Αυτή την εποχή, σε μια κυψέλη που σε μια επιθεώρηση βρίσκω πληθυσμό που σκεπάζει ασφυκτικά τα 7 πλαίσια, μετρώ περίπου 80 αφίξεις το λεπτό. Αυτό σημαίνει πως 80 Χ 30 λεπτά = 2400 μέλισσες απουσιάζουν κάθε στιγμή από την κυψέλη. Έτσι λοιπόν, αν 2000 μέλισσες σκεπάζουν ένα πλαίσιο, τα 7 πλαίσια πληθυσμού είναι περίπου 2000 Χ 7 = 14000 μέλισσες. Ο συνολικός πληθυσμός της κυψέλης είναι 14000 +2400 =16400. Οπότε, το ποσοστό που λείπει είναι περίπου 15%

Καλή Μεγάλη Εβδομάδα!

Τρίτη 12 Απριλίου 2011

Πάνω στην έκρηξη του γόνου! Επιθεώρηση της 12ης Απριλίου

Παρά τον σχετικά λίγο πληθυσμό, οι βασίλισσες αναπτύσσουν πολύ τον γόνο τους. Αν προσθέσω χώρο, αυξάνει ο γόνος αλλά δεν αρκεί ο πληθυσμός για να τον θρέψει σωστά και να τον σκεπάσει. Αν τα κρατήσω στριμωγμένα, αρχίζουν βασιλοκύτταρα σμηνουργίας, όπως η 14. Στην 13 και στην 12,  που είναι τα δυνατότερα μελίσσια, έβαλα 2ο πάτωμα και ανέβασα γόνο επάνω. Ωστόσο κάνει ακόμη ψύχρες τα βράδια.

Στα 4 μελίσσια που έχω νοτιότερα, (11,12,18,19) παρατηρώ ελάττωση της αποθηκευμένης γύρης. Αντιστρέφονται οι συνθήκες στα δύο μελισσοκομεία? Πρέπει να τα πάρω από κει. Δεν διαπίστωσα ακόμη κάποια διαφορά στην ανάπτυξη μεταξύ των δύο μελισσοκομείων.

Πάλι φέτος, οι πληθυσμοί αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό από τον αναμενόμενο. Έπρεπε, σύμφωνα με τον προϋπάρχοντα γόνο στις τρεις προηγούμενες επιθεωρήσεις, να εμφανίζεται περισσότερος πληθυσμός μέσα στις κυψέλες. Έχω μια αμφιβολία για το πόσες μέλισσες λείπουν από την κυψέλη κατά την στιγμή της επιθεώρησης. Ποιο ποσοστό του πληθυσμού βόσκει έξω κάθε στιγμή?

Με κλικ επάνω στην εικόνα θα την δείτε σε μεγέθυνση ώστε να διαβάσετε τις σημειώσεις κάτω από κάθε κυψέλη. Μπορείτε να κρίνετε τον ρυθμό ανάπτυξης των μελισσιών, συγκρίνοντας τις αντίστοιχες εικόνες των προηγούμενων αναρτήσεων. Υπόμνημα για τα χρώματα και τους συμβολισμούς θα βρείτε στην κορυφή της σελίδας.

Κυριακή 3 Απριλίου 2011

Η άνοιξη σε όλο της το μεγαλείο! Πρώτη επιθεώρηση Απριλίου 2011

Έκρηξη λουλουδιών και χρωμάτων! Φως, διαυγές γαλάζιο του ουρανού, πράσινο χορτάρι, γεμάτο χρώματα, και τα βουνά χιονισμένα συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο, που μαζί με το βουητό των μελισσών μας, που κατάφορτες επιστρέφουν στην κυψέλη, χτυπά τις χορδές της καρδιάς σε ένα αίσθημα αγαλίασης.
Την προηγούμενη εβδομάδα, τέσσερεις κυψέλες, την 19, 18, 11 και 12, τις μετέφερα 30 χλμ νοτιότερα που έχει και ρίκια για να μπορέσω να συγκρίνω την ανάπτυξη σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες. Στην εικόνα θα τις παρουσιάζω μαζί όπως ήταν, για να μην χαθεί η δυνατότητα σύγκρισης με τις προηγούμενες παρουσιάσεις.
Η εικόνα του μελισσοκομείου έχει ως εξής:


Οι καιρικές συνθήκες τον προηγούμενο μήνα φαίνονται στο παρακάτω σχήμα:

Υπόμνημα για το χρώματα και τους συμβολισμούς που χρησιμοποιούνται στις εικόνες θα βρείτε στην κορυφή της σελίδας.
Άρχισα διεγερτική τροφοδότηση σε όλες με χαμομήλι και θυμόλη. Προσθέτω σιγά σιγά και πλαίσια όπου χρειάζεται. Σύμφωνα με τον γόνο που καταγράφηκε, περιμένω την έκριξη πληθυσμού στις επόμενες 10 ημέρες.